3 cấp độ chuyển đổi số doanh nghiệp cần biết
Chuyển đổi số đã trở thành một từ khóa quen thuộc trong những năm gần đây, đặc biệt khi Internet, công nghệ đám mây, AI và Big Data phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, hiểu đúng và đầy đủ về chuyển đổi số là điều không phải doanh nghiệp nào cũng làm được.
Về bản chất, chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là áp dụng công nghệ mới vào các quy trình cũ, mà là một quá trình thay đổi toàn diện trong cách tổ chức vận hành và tiếp cận thị trường. Theo Bộ Thông tin & Truyền thông:
“Chuyển đổi số là việc ứng dụng dữ liệu và công nghệ số để thay đổi toàn diện mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội, định hình lại cách chúng ta sống, làm việc và kết nối.”
Quá trình này diễn ra theo 3 cấp độ phát triển, từ đơn giản đến toàn diện. Cùng CADS khám phá 3 cấp độ chuyển đổi số để xác định doanh nghiệp bạn đang ở đâu và cần làm gì tiếp theo.
CẤP ĐỘ 1: SỐ HÓA (Digitization)
Khái niệm:
Số hóa là bước khởi đầu trong hành trình chuyển đổi số, là quá trình chuyển đổi dữ liệu vật lý (giấy tờ, hồ sơ, hình ảnh…) sang định dạng kỹ thuật số (file PDF, ảnh, cơ sở dữ liệu…). Mục tiêu là tạo ra nền tảng dữ liệu số phục vụ cho các bước chuyển đổi tiếp theo.
Đặc điểm chính:
- Tập trung vào dữ liệu
- Hạn chế thay đổi về quy trình
- Hỗ trợ công việc vận hành hiện tại trở nên thuận tiện hơn
Ví dụ điển hình:
- Quét và lưu trữ hồ sơ giấy thành file PDF
- Chuyển kế toán từ ghi chép tay sang phần mềm trên máy tính hoặc cloud
- Thay thế đăng ký giấy bằng biểu mẫu điện tử
- Bắt đầu sử dụng phần mềm bán hàng POS, hệ thống quản lý kho đơn giản
- Sàng lọc hồ sơ ứng viên qua nền tảng kỹ thuật số thay vì kiểm tra thủ công
Lưu ý:
Số hóa giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí lưu trữ và tăng khả năng truy xuất thông tin. Tuy nhiên, nếu không có chiến lược rõ ràng để sử dụng dữ liệu số hóa, doanh nghiệp dễ rơi vào tình trạng “số hóa mà không chuyển đổi”.
CẤP ĐỘ 2: CHUYỂN ĐỔI SỐ HÓA (Digitalization)
Khái niệm:
Chuyển đổi số hóa là quá trình tái thiết kế quy trình làm việc và tổ chức vận hành dựa trên nền tảng công nghệ số. Doanh nghiệp bắt đầu tích hợp các hệ thống, dữ liệu và công cụ số để tự động hóa, nâng cao hiệu quả vận hành và ra quyết định.
Đặc điểm chính:
- Tối ưu hóa quy trình dựa trên dữ liệu
- Tăng năng suất và giảm sai sót thủ công
- Đòi hỏi thay đổi tư duy và kỹ năng số của đội ngũ nhân sự
Ví dụ điển hình:
- Tích hợp phần mềm CRM với hệ thống email, POS, marketing tự động
- Hợp nhất dữ liệu từ các phòng ban để ra quyết định nhanh hơn
- Sử dụng nền tảng báo cáo tự động, biểu đồ hóa dữ liệu real-time
- Hội nghị truyền hình thay cho các buổi họp truyền thống
- Triển khai đào tạo nội bộ qua hệ thống e-learning tích hợp
Lưu ý:
Ở cấp độ này, doanh nghiệp bắt đầu gặt hái những lợi ích rõ ràng từ công nghệ. Tuy nhiên, mô hình kinh doanh cốt lõi vẫn chưa thay đổi – doanh nghiệp vẫn “làm cũ theo cách mới”.
CẤP ĐỘ 3: CHUYỂN ĐỔI SỐ TOÀN DIỆN (Digital Transformation)
Khái niệm:
Chuyển đổi số toàn diện là bước ngoặt mang tính chiến lược, khi doanh nghiệp tái cấu trúc toàn bộ mô hình kinh doanh, sản phẩm – dịch vụ và trải nghiệm khách hàng dựa trên công nghệ số. Ở cấp độ này, công nghệ không chỉ hỗ trợ, mà dẫn dắt tăng trưởng và đổi mới sáng tạo.
Đặc điểm chính:
- Chuyển đổi mô hình kinh doanh
- Lấy khách hàng làm trung tâm, thiết kế lại trải nghiệm toàn diện
- Quyết định chiến lược dựa trên dữ liệu và công nghệ
- Văn hóa số trở thành DNA tổ chức
Ví dụ điển hình:
- Phát triển ứng dụng giúp khách hàng tự quét mã và thanh toán không cần qua thu ngân
- Sử dụng drone để giao hàng tự động, cập nhật real-time hành trình trên app
- Phân tích dữ liệu hành vi người dùng để cá nhân hóa từng khuyến nghị sản phẩm
- Áp dụng AI để dự đoán nhu cầu, tối ưu chuỗi cung ứng, quản trị rủi ro
- Xây dựng nền tảng số mở để kết nối hệ sinh thái đối tác và khách hàng
Lưu ý:
Chuyển đổi số toàn diện là cấp độ mang lại giá trị đột phá nhất, nhưng cũng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ càng về chiến lược, năng lực tổ chức và tầm nhìn lãnh đạo.
TỔNG KẾT: LỰA CHỌN CẤP ĐỘ PHÙ HỢP VỚI DOANH NGHIỆP CỦA BẠN
Không phải doanh nghiệp nào cũng cần (hoặc nên) nhảy ngay vào chuyển đổi số toàn diện. Điều quan trọng là xác định rõ:
- Doanh nghiệp bạn đang ở cấp độ nào?
- Nguồn lực hiện tại cho phép chuyển đổi đến đâu?
- Chiến lược kinh doanh có định hướng số hay chưa?
Gợi ý hành động:
- Nếu bạn đang ở cấp độ 1, hãy bắt đầu xây dựng kho dữ liệu số và các công cụ cơ bản.
- Ở cấp độ 2, cần tập trung tối ưu quy trình, đào tạo đội ngũ, đo lường hiệu quả rõ ràng.
- Với cấp độ 3, hãy chuẩn bị tư duy đổi mới, lấy khách hàng làm trung tâm và xây dựng năng lực cạnh tranh bằng công nghệ.
Chuyển đổi số không phải đích đến, mà là hành trình dài cần chiến lược rõ ràng và hành động quyết liệt.
Dù bạn chọn đi nhanh hay đi chắc, điều quan trọng là phải bắt đầu từ hôm nay.
